قبل از اینکه سراغ این 7 راهکار اساسی برای ایجاد حس خوب در کودکان نسبت به پول برویم، بهتر است به این مساله اشاره کنیم که اولین قدم در راه ثروتمند شدن و افزایش و تقویت هوش مالی کودکان ایجاد همین حس خوب و مثبت نسبت به پول در بچه ها است، متاسفانه به دلیل شرایط اقتصادی خیلی از خانواده ها، بیشتر والدین انرژی منفی نسبت به مسائل مالی و مخصوصا خود پول دارند، این اولین چالش در راه آموزش سواد مالی به کودکان است. اما این 6 نکته ای که شما والدین برای رسیدن به این هدف مهم مالی باید انجام دهید، چه چیزهای هستند.
1 – اجازه دهید بچه ها تجربه اشتباهات مالی داشته باشند
مطالعات نشان می دهد که یکی از مهمترین و موثر ترین روش های آموزش به کودکان و نوجوانان شکست خوردن و عدم موفقیت در انجام کارها می باشد. در این روش کودکان بارها و بارها در آموزش یا انجام کاری شکست می خورند و این مساله باعث مقاومت آنها در رسیدن به هدف و تصمیم گیرهای موثر می شود. از همین روش در ایجاد یک حس خوب در بچه ها درباره پول می توان استفاده کرد، من نمی گویم که بچه ها باید در همین سنین پایین مبالغ زیادی را ریسک کنند و از دست بدهند، اما هر روز و در کنار اتفاقات روزانه فرصت های بسیار خوبی برای تصمیم گیری مالی و انجام اشتباهات کوچک برای بچه ها وجود دارد. به عنوان مثال آراد و آندیا بچه های من، زمانی که 5 یا 6 سال داشتند، این فرصت برای آنها ایجاد شده بود که هر اسباب بازی که دوست داشتند را بخرند، آنها برای اینکه تعداد بیشتری اسباب بازی داشته باشند، معمولا به سراغ اسباب بازی های با قیمت پایین می رفتند. من نتیجه این تصمیم آنها را می دانستم، اما هیچ مقاومتی نکردم و گذاشتم آنها خودشان این تجربه را داشته باشند، حالا بعد از خرید چه اتفاقی می افتاد، تمامی این اسباب بازی ها در زمان کمی بعد از خرید خراب می شدند و دیگر قابل استفاده نبودند، اکنون آنها می دانند که خرید محصولات ارزان قیمت لزوما تصمیم گیری درستی نیست و این درس تا پایان عمر همراه آنها خواهد بود. بچه های من با این تجربه جمله ای در ذهنشان نقش بسته است؛ “من هرگز نمی خواهم دوباره آشغال بخرم!” پس اجازه دهید بچه ها اشتباهات مالی کوچک را در همین سنین پایین تجربه کنند.
2 – مفهوم سود یا بهره مرکب را به بچه ها آموزش دهید
یکی از مخرب ترین تصمیمات مالی برای افرادی که از هوش مالی پایینی برخوردار هستند این است که پول خودشان را بدون استفاده در محلی نگهداری می کنند و یا حتی در حساب های بانکی که هیچگونه سودی به آن تعلق نمی گیرد، پس انداز می کنند. به همین خاطر شما باید از همین سنین پایین به بچه ها مفهوم سود و مهمتر از آن سود مرکب را آموزش دهید. در یک تعریف بسیار ساده سود مرکب، حالتی از زیاد شدن پول هست که به سود پولی که شما در بانک می گذارید نیز سود تعلق می گیرد، در واقع زمانی که شما می خواهید بیشترین بهره وری را از پول پس اندازی خود در بانک داشته باشید باید به روش سود مرکب پولتان را در حساب های بانکی قرار دهید. این مفهوم را به زبان ساده برای بچه ها توضیح دهید تا در ذهن آنها این مساله حک شود که با مدیریت صحیح پول، در هر لحظه می توانیم پول بیشتری بدست آوریم، شما هم با من موافق هستین که بدست آوردن پول بیشتر , حس خیلی خوبی به پول در ما ایجاد می کند.
3 – اجازه بدهید بچه ها خودشان را بیشتر بشناسند
معمولا این مساله توسط والدین مورد بی توجه ای قرار می گیرد و یا اینکه زیاد به آن اهمیت نمی دهند و فکر می کنند مساله مهمی نیست، در صورتی که کودکان باید شناخت درستی از گذشته مالی خانواده خودشان در چند نسل قبل خود بدانند و با روحیات والدین و اجداد خود به خوبی آشنا شوند. اینکه شما نتیجه یک فرد کارخانه دار یا بازرگان باشید یا اینکه چند نسل گذشته شما افراد ساده و از طبقه متوسط و رو به پایین جامعه بوده اند، می تواند در شناخت فرزند شما از خودش بسیار تاثیر گذار باشد، هر چند که شما هم می دانید این مساله هیچ گونه محدودیتی برای شما ایجاد نخواهد کرد، بلکه انرژی گرفتن از نکات مثبت خانواده و گذشته آنها و تجربه گرفتن از نکات منفی و شکست ها می تواند در طی کردن مسیر موفقیت و کسب ثروت به بچه ها کمک کند. اگر این شناخت به درستی اتفاق بیافتد بر روی آماده سازی بچه ها برای رشد تاثیر گذار خواهد بود. این مرحله همانطور که بسیار مهم است و اهمیت دارد، کاری ساده نیز نیست، بچه ها در این فرایند با عادتهای مالی، روحیات، تاریخچه و تمایلات خانوادگی خود آشنا خواهند شد. زمانی که بچه ها گذشته مالی خانواده خود را درک کنند، مطمئن باشید حس بهتری نیز در مورد پول در انها ایجاد خواهد شد. البته در این مورد با قضاوت و سرزنش گری در مورد گذشته صحبت نکنید فقط به گفتن مشاهدات خود بپردازید . هر کس در هر شرایطی سعی می کند بهترین خود را انجام بدهد بنابراین کودک باید بداند اشتباه کردن حق او است .
4 – آموزش بودجه بندی برای پس انداز هدفمند
معمولا بچه ها از رفتار های مالی والدین خود الگو می گیرند. اگر شما پدر و مادری هستین که بدون حساب و کتاب پول خرج می کنید و از طرف دیگر به صورت وسواس گونه ای بر روی بعضی از هزینه ها مانند قبض آب، برق یا تلفن حساسیت به خرج می دهید، بچه های شما نیز همین رفتار را از شما الگو خواهند گرفت، اکنون در خانواده ها مشاهده می کنیم که بچه های افراد مثلا محافظه کار، شبیه والدین خودشان می شوند. اما اگر شما فردی هستید که با برنامه ریزی و طبق یکسری متغیرهای مالی مانند سطح درآمد، طبقه اجتماعی، سبک زندگی خود برای پولتان اقدام می کنید، بچه ها نیز همچون شما رفتار خواهند کرد، زمانی که بچه ها به سنی می رسند که می توانند شمارش را انجام دهند، به آنها پول توجیبی بدهید و از آنها برنامه ریزی و مدیریت پول را بخواهید، مخصوصا بچه ها باید مهارت پس انداز کردن و صبر کردن برای خرید بعضی از خواسته ها خود را بیاموزند. اگر کودک در همین سنین کم برای خرید یک اسباب بازی یا یک بازی کامپیوتری دو هفته صبر کند و پول های توجیبی خودش را پس انداز کند، شما مهارت مالی بسیار مهمی را به او آموزش داده اید که آینده مالی او را تحت تاثیر قرار می دهد.
5 – آموزش مدیریت مالی امور واقعی خانواده
هنگامی که بچه ها به سن نوجوانی نزدیک می شوند، به آنها اجازه دهید هر از گاهی مخارج خانواده را مثلا به مدت یک هفته یا یک ماه مدیریت کنند، زمانی که شما برای مدتی محدود مدیریت درآمد و هزینه ها را به بچه ها واگذار می کنید، در واقع آنها مهارت بودجه بندی را آموزش می بینند. بودجه بندی یک خانواده واقعی با اعداد واقعی سطح اعتماد به نفس مالی آنها را به طور چشمگیری افزایش خواهد داد. همانطور که شما هم قبول دارید بودجه بندی برای افراد بزرگسال هم کاری سخت و پر چالش هست، اما بچه ها با تمرین و داشتن اشتباه می توانند سطح مهارت و دانش خود را افزایش دهند.
6 – آشنایی با سرمایه گذاری های مختلف و میزان ریسک آنها
اکثر بچه ها و بسیاری از بزرگسالان نسبت به خطرات و پاداش های موجود در برنامه های سرمایه گذاری مختلف، اطلاعات کافی ندارند. به همه بچه ها باید چند درس اساسی در مورد انواع سرمایه گذاری های موجود و چگونگی ارتباط خطرات و پاداش های هر نوع سرمایه گذاری آموخته شود. در واقع بچه ها با انواع مختلف سرمایه گذاری و میزان ریسک هر کدام از انها حداقل به صورت کلی باید آشنا شوند. مثلا سرمایه گذاری ها با ریسک متوسط تا زیاد شامل سهام، اوراق بهادار شرکت ها و صندوق های مشترک است. در حالی که این سرمایه گذاری ها نسبتاً ریسک پذیر هستند، اما درآمد زایی و سود آوری آنها بالا می باشد. از طرف دیگر اوراق قرضه دولتی و املاک و مستغلات سرمایه گذاری های کم ریسک و متوسط هستند که بازده متوسط و کم سرمایه گذاری اولیه را ارائه می دهند. در واقع هر چقدر بچه ها با مفاهیم مربوط به پول بیشتر آشنا شوند، ارتباط و حس بهتری با پول خواهند داشت، دوباره یادآوری می کنیم که اگر می خواهیم بچه ها در آینده وضعیت مالی مناسبی داشته باشند باید نسبت به پول و ثروت ابتدا در آنها حس خوبی ایجاد شود.